Dit zijn de meest voorkomende knelpunten bij het toepassen van compressietechnieken
- 26 mei 2021
- Nieuwsbericht
- Richtlijnen en protocollen
- V&VN Algemeen
Veel verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten hebben in hun werk te maken met cliënten waarbij compressietechnieken, zoals zwachtelen of therapeutisch elastische kousen, worden toegepast. Maar dat gaat niet altijd zonder problemen. In de dagelijkse praktijk blijkt dat we tegen een aantal knelpunten aanlopen. Dat ziet ook Karin Timm (54), verpleegkundig specialist AGZ bij Allerzorg: “Je moet goed weten wat je doet, anders kun je de problemen zelfs verergeren.”
De meest voorkomende knelpunten zijn vastgelegd in een knelpuntenanalyse. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen de drie compressietechnieken: korte en lange rekzwachtels, niet-elastische rekzwachtels (ofwel klittenbandzwachtels) en therapeutische elastische kousen. “Je past compressie toe als een cliënt te veel vocht in het been heeft”, zegt Karin. “Dat kan allerlei oorzaken hebben, maar het vocht moet eruit. Afhankelijk van de situatie gebruik je een van de drie technieken.”
Knelpunten bij korte en lange rekzwachtels
- Niet uitvoeren van enkel-armindex
- Variatie in handelen
- Kennistekorten
- Zwachteltechniek niet onder de knie
Karin: “Voordat je gaat zwachtelen, moet je weten wat de vaatstatus is. Je meet de doorbloeding (enkel-armindex) om vast te stellen hoeveel druk je op het been kan zetten. Gebeurt dat niet, dan bestaat de kans dat een been wordt afgeklemd. Of dat vaak voorkomt? Te vaak! Het veroorzaakt pijn en/of wonden.”
Zwachtelen klinkt misschien simpel, maar dat is het niet. Er zijn zo veel soorten, met bijbehorende technieken en instructies. Zo moet je bij de ene een beschermingsverband aanleggen en vul je bij de andere holtes naast drukpunten – bijvoorbeeld bij het scheenbeen – op met watten om de druk gelijkmatig te verdelen (polsteren). Ook zit er een groot verschil tussen korte rek- en lange rekzwachtels. Lange rek gebruik je niet bij mobiele cliënten, want dat geeft vanwege de elasticiteit altijd passieve druk. Maar de passieve druk geef je ook 's nachts, wat weer tot complicaties kan leiden bij een slechte doorbloeding. Je moet goed weten wat je doet, anders kunnen de problemen verergeren.”
Knelpunten bij niet-elastische zwachtels
- Niet uitvoeren van enkel-armindex
- Variatie in handelen
Karin: “Dit is heel iets anders dan de lange rekzwachtels. Het lijkt op korte rek, maar ook hierbij geldt dat je moet beginnen met de enkel-armindex. En je moet weten wanneer je deze compressietechniek toepast en wanneer niet. Als er te veel vocht in het been zit, is het minder geschikt. De omvang van de zwachtel met klittenband is namelijk beperkt. Het kan wel een uitkomst zijn voor cliënten die niet willen dat er twee keer per dag iemand langskomt om de zwachtels aan en uit te doen. Dit systeem is goed aan te leren en zorgt dus voor minder zorgmomenten.”
Knelpunten bij therapeutische elastische kousen
- Onvoldoende vergoeding aan- en uittrekhulpmiddelen
- Onvoldoende kousen per jaar vergoed
- Variatie in handelen
Karin: “Een zwachtel is een middel om het vocht uit een been te krijgen, een kous om het vocht eruit te houden. Maar ook hier zijn er veel soorten en materialen. Het is echt maatwerk: onder andere verschillende sterktes (klasse 1 tot 4), rondgebreid (rondbrei) of met naden (vlakbrei). Maar de meeste problemen gaan over de vergoeding.”
“Bijvoorbeeld die van aan- en uittrekhulpmiddelen. Het is bijna onmogelijk om therapeutische elastische kousen zonder hulpmiddel aan te trekken. Hulpmiddelen worden alleen vergoed als er daardoor minder wijkverpleging aan te pas hoeft te komen, maar lang niet alle cliënten redden het daarmee. Ook de kousen zelf worden onvoldoende vergoed. Een cliënt krijgt jaarlijks twee paar therapeutische elastische kousen. Na zes maanden neemt de elasticiteit van de kousen af, ook als ze niet worden gebruikt.”
Word lid en praat mee!
Samen met 105.000 leden maken we ons als beroepsvereniging sterk voor professionalisering van de beroepen verpleegkundige, verzorgende en verpleegkundig specialist. Leden horen, zien en helpen; dat is waar we als V&VN voor staan. Wil jij invloed hebben op hoe jouw beroep zich ontwikkelt? Word lid van V&VN.
